مقدمه :
یکی از ارزشمندترین سرمایه‌های هر کشور، نیروی انسانی جوانی است که از دانشگاه فارغ التحصیل می‌شوند. جوانانی خلاق و سرشار از ایده که در جستجوی راهی برای ورود به بازار کار هستند دانش لازم را فراگرفته‌اند و اکنون زمان آن است که ایده‌های خلاق‌شان را به مرحله اجرا بگذارند. اغلب برای شروع کار سرمایه چندانی ندارند. قادر به پرداخت هزینه‌های تاسیس یا اجاره مکانی برای کسب و کارشان نیستید.در این میان بهره‌گیری از امکانات فضاهایی مانند پارک‌های علمی و فناوری و مراکز رشد در ابتدای مسیر کسب و کار می‌تواند گزینه خوبی باشد.
پارک علم و فناوری چیست؟
پارک‌های علمی و فناوری با هدف ايجاد شرايط مناسب برای رشد و ظهور نوآوری‌ها و کارآفرينی‌های مبتنی بر فناوری فعالیت می‌کنند وبزرگترین و کاملترین بخش از اکوسیستم کارآفرینی می باشد . قسمتی از اهداف و وظایف پارک‌ها در قالب مراکز رشد واحدهای فناور انجام می‌شود.
کارخانه نوآوری چیست؟
کارخانه نوآوری با تامین زیرساخت های لازم و مورد نیاز کارآفرینی، بستری را فراهم می کند که در آن بازیگران اصلی اکوسیستم کارآفرینی اعم از دانشگاه ها، مشاوران، سرمایه گذاران، شتاب دهنده ها، استارتاپها و... با هدف شکل گیری، رشد و توسعه کسب و کارهای نوآورانه در یک فضا گرد هم آیند.
افزایش شانس موفقیت صاحبان ایده و کسب وکار تنها در گرو تخصص و تجربه نمی باشد. فراهم نمودن ابزارها و منابع مورد نیاز کارآفرینان و استارت آپ ها و همچنین در کنار یکدیگر قرار گرفتن آنان فرصتی مغتنم است در موفقیت این افراد. کارخانه نوآوری واقع در کارخانجات مخابراتی ایران، تمامی المان های توسعه کسب و کار را در استان داراست تا ا ین جوانان بتوانند در این محیط خلاق و با استفاده از تمامی زیرساخت های فناورانه به توسعه کسب و کار خود ادامه دهند.
شتاب دهنده کارنو چیست؟
ایده های نو و کسب و کارهای جدید نیازمند فضای کار مناسب و تعاملی می باشند. توسعه کارآفرینی و استارت آپی محقق نخواهد شد جز اینکه تمامی حلقه های زنجیره فناوری اطلاعات در کنار هم چیده شود. دانشگاه علمی و کاربردی استان فارس نیز در راستای حمایت از ایده های حاصل از استارت آپ، مکانی جهت استقرار نفرات صاحب ایده تحت عنوان" کارنو"(کارآفرینی ونوآوری) در نظر گرفته و مقرر شد افراد صاحب ایده و متقاضی حضور در مرکز رشد یا مراکز نوآوری،ابتدا توسط مرکز به کارنو معرفی شوندتا پس از بررسی طرح واستقراررایگان به مدت محدود در کارنو به مرکز رشد ونوآوری بعنوان هسته عودت گردند.
مرکز رشد چیست؟
مرکز رشد یا انکوباتور، یکی از ابزارهای رشد اقتصادی است که به منظور حمایت از کار آفرنیان تحصیل‌کرده تأسیس می‌شود و با ارایه امکانات و تسهیلات عمومی، زمینه پا گرفتن شرکتهای جدید را فراهم می‌کند و مراحل پیش‌رشد (دوره‌ای 6 ماهه که با تصویب مدیر مرکز رشد تا 9 ماه قابل افزایش است) و دوره رشد (دوره‌ای حداکثر 3 ساله که با تصویب هیات امناء تا 5 سال قابل افزایش است) را پشت سر می‌گذارند.استفاده از مراکز رشد، امروزه به عنوان یکی از ابزارهای پذیرفته شده برای تبدیل خلاقیت ها و دستاوردهای علمی و تحقیقاتی به محصولات قابل ارایه به بازار و توسعه کارآفرینی محسوب می‌شود
.
هدف از ایجاد مرکز رشد چیست؟
اهداف عمده مراکز رشد را می‌توان چنین دسته بندی نمود:
الف - کمک به جذب بیشتر کارآموزان و فارغ التحصیلان دانشگاهی در بازار کار و ایجاد شغل.
ب – ایجادوحمایت از واحدهای صنایع کوچک و متوسط فنی و تخصصی که بتوانند در بازار کار رقابت‌پذیر باشند.
ج - نوسازی، انتقال فناوری و استفاده از اکتشافات علمی جدید.
د - افزایش بازدهی نیروی کار بالقوه و استفاده بهینه از این سرمایه عظیم ملی.
خدمات مراکز رشد:
مراکز رشد، خدمات متعددی را به شرکتهای پذیرفته شده ارایه می‌دهند.
این خدمات را می‌توان بدین ترتیب برشمرد:
خدمات عمومی و دفتری: تلفن، نمابر، اینترنت، اتاق مذاکره و کنفرانس، منشی و کارهای دفتری، رایانه، دبیرخانه، نظافت و...
خدمات اداری و اجرایی: وام‌ها و تسهیلات دولتی، شبکه، کمک‌های مالیاتی، اجاره‌بها و...
خدمات تجهیزاتی و تسهیلاتی: فضای اداری، پارکینگ، تجهیزات اداری و دفتری، منابع آزمایشگاهی، تجهیزات کارگاهی و...
خدمات فنی و تخصصی: مشاوره مالی و بازاریابی، مشاوره حقوقی و مدیریتی، دوره‌های آموزشی، دسترسی به منابع مالی و..
انواع مراکز رشد:
۱. مراکز رشد صنعتی: اغلب توسط نهادهای دولتی یا مراکز غیرانتفاعی تاسیس می‌شوند و هدف آنها حمایت از کارفرمایان است.
۲. مرکز رشد دانشگاهی: هدف از تاسیس مراکز رشد دانشگاهی، تسهیل استفاده تجاری از دانش فنی و حقوق مالکیت معنوی است و امکان استفاده از امکانات دانشگاهی مانند آزمایشگاه، کارگاه و کتابخانه برای‌شان فراهم است. همچنین امکان استفاده از نظرات و مشاوره تخصصی اعضای هیات علمی دانشگاه را نیز فراهم می‌آورند.
۳. مرکز رشد مجازی: این مراکز معمولا دارای فضای فیزیکی خاصی نیستند و امکاناتی غیر از فضای اداری را ارایه می‌دهند.
۴. مرکز رشد بین‌المللی: معمولا دارای مجموعه کاملی از خدمات پشتیبانی برای پیشرفت فعالیت‌های تجاری هستند و تمرکزشان بیشتر روی صادرات است. این مراکز با دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی، سرمایه گذاران داخلی و بین‌المللی در ارتباطند.
|
موسسات قابل پذیرش در مرحله پیش رشد: |
- هسته اولیه یا موسسات در حال تشکیل که هنوز ماهیت حقوقی ندارند یا در حال تکمیل مراحل ثبت موسسه یا شرکت خود می باشند.
- موسساتی که دارای برنامه کسب و کار نبوده یا در حال تدوین برنامه کسب و کار می باشند.
- موسساتی که در حال تکمیل تیم کاری خود می باشند.
- موسساتی که بازاریابی ایده محوری آنها بصورت دقیق صورت نگرفته است.
|
مشخصات دوره پیش رشد: |
- پذیرش گروه یا هسته مربوطه بر اساس توانمندی علمی، تخصصی و برنامه کسب و کار و ایده محوری ارائه شده می باشد.
- اسکان تیم و ارائه خدمات از جانب مرکز رشد درطول دوره استقرار.
- ارائه مشاوره و آموزشهای لازم درطول دوره استقرار.
- ارزیابی های سه ماهه در طول دوره پیش رشد به انجام خواهد رسید و مبنای ارائه تسهیلات و ارتقاء به دوره رشد خواهد بود.
|
معرفی دوره رشد: |
دوره ای است که طی آن واحد فناور با اجرای برنامه کاری مصوب که بر اساس ایده فناورانه تنظیم شده است به یک موسسه فعال و موفق اقتصادی تبدیل می شود، روند رشد موسسات فناوری طی حضور در مرکز رشد بر اساس شاخص های رشد یافتگی شامل:
۱-رشد علمی و فناوری. ۲-رشد مالی و اقتصادی و ۳-رشد سازمانی.مورد بررسی قرار می گیرد، زمان این دوره حداکثر ۳ سال است که تحت شرایط خاص با تصویب شورای مرکز رشد تا ۵ سال قابل تمدید است.
حمایتهای مرکز رشد طی این دوره شامل موارد ذیل می باشد:
- تامین محل کارو خدمات مرتبط با زیر ساختهای فیزیکی و امکانات اولیه اداری و رایانه ای.
- خدمات مدیریتی، مالی، اعتباری، پروژه یابی و بازاریابی.
- خدمات آزمایشگاهی ، کارگاهی و اطلاع رسانی.
- آموزش های تخصصی ویژه مورد نیاز و مشاوره.
- سایر خدمات مرتبط با توسعه، رشد و ارتقاء واحد های فناور.
|
انواع واحدهای فناور قابل پذیرش در مرکز رشد |
- شرکتها و موسسات تحقیقاتی خصوصی و واحدهای فناور.
- مراکز تحقیق و توسعه صنایع و واحدهای تحقیق و پژوهش دستگاه های اجرایی.
- شرکت های دانش بنیان.
|
معیارهای پذیرش در دوره رشد شامل موارد زیر می باشد: |
- داشتن ایده محوری مبتنی بر فناوری
- میزان نوآوری فعالیت
- در حالت عادی سهام داران شرکت نباید در دیگر موسسات یا شرکت های مستقر در مرکز دارای سهام باشند
- متناسب بودن نیازهای شرکت با امکانات و منابع مرکز
- وجود سابقه علمی و تحقیقاتی مرتبط با فعالیت در تیم کاری
- وجود تجارب کاری مرتبط با فعالیت و تجارب مدیریتی و کارآفرینی در تیم
- تعداد همکاران تمام وقت تیم (حداقل دونفر)
- امکان رشد و گسترش فعالیت
- مزیت رقابتی محصول / خدمات
- داشتن استراتژی و اهداف مناسب
- مرتبط بودن برنامه ها با اهداف و استراتژی ها
- برنامه اقتصادی متکی بر بازار
- تناسب ایده با اولویت های مرکز رشد
شرایط عمومی پذیرش در مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه:
شرایط عمومی پذیرش می تواند در چهار شکل زیر تعریف شود:
۱-شرایط عمومی پذیرش هسته‌ها و شرکتها در دوره پیش‌رشد
- وجود ایده فناورانه دارای توجیه اقتصادی
- اعضای هسته حداقل دو نفر با مدرک مرتبط در زمینه کاری هسته، حداقل یکی از اعضا دارای مدرک کارشناسی مرتبط یا دانشجوی رشته مرتبط با ایده محوری هسته باشد.
- وجود حداقل یک نفر کارشناس خبره یا هیأت علمی باسابقه در زمینه مرتبط به عنوان مشاور یا مؤسس
- اعضای هسته می‌بایستی درصدد تشکیل یک شرکت حقوقی باشند.
۲- شرایط عمومی پذیرش شرکتها در دوره رشد
متقاضیان می‌بایست دارای یک شخصیت حقوقی(شرکت یا مؤسسه ثبت شده) باشند و از زمان ثبت آنها بیش از سه سال نگذشته باشدو با دارا بودن شرایط ذیل:
۲-۱- داشتن ایده محوری
ایده محوری، محصولی است که شرکت یا موسسه می خواهد در طی مدت استقرار در مرکز رشد ایجاد کند یا توسعه دهد.
۲-۲- داشتن طرح کسب وکار برای ایده
تشریح ابعاد و ارزش علمی و فنی ایده و داشتن توجیه اقتصادی و فنی مبتنی بر بازار که طرح تجاری آن مورد تصویب شورای مرکز قرار گیرد.
۲-۳- داشتن نوآوری در حوزه مربوط به ایده
تحقق ایده محوری مستلزم نوآوری در حوزه فناوری باشدو فعالیت شرکت بر روی یک ایده پژوهشی متکی بر فناوری که دارای توجیه فنی و اقتصادی مبتنی بر بازار است، متمرکز شده باشد
۲-۴- داشتن گروه کاری(تیم کاری)
حضور تمام وقت حداقل یک نفر دانش‌آموخته مقطع کارشناسی(دارای تخصص مرتبط با ایده محوری) در گروه کاری ضروری است.
۳- شرایط عمومی پذیرش واحدهای تحقیق و توسعه صنایع در دوره رشد
- حداقل دو نفر با مدرک کارشناسی یا بالاتر با تجربه کافی در زمینه فعالیت سازمان مادر با برنامه منظم پاره‌وقت و یا یک نفر تمام وقت در دفتر واحد در مرکز رشد حضور داشته باشند.
- واحد در نمودار سازمانی سازمان مادر رسمیت یافته باشد یا حکم صریح بالاترین مرجع سازمان را برای انجام این امر داشته باشد یا به صورت یک شرکت خصوصی وابسته به سازمان مادر به ثبت رسیده باشد.
- برنامه کاری واحد از طرف سازمان مادر به همراه بودجه تخصیص یافته برای طرح‌های پژوهشی در دوره حضور در مرکز رشد تحقیقاتی مشخص شده باشد.
- واحدهایی که یکی از اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها را در زمینه تخصصی فعالیت خود به عنوان مشاور یا همکارانتخاب کنند در گزینش و استقرار اولویت خواهند داشت.
۴- شرایط عمومی پذیرش شرکتهای دانش بنیان
پذیرش شرکتهای دانش بنیان تابع قوانین و مقررات و آئین نامه های موجود و مرتبط با این شرکت ها می باشد.